[Preface on the printing of the book and on the contribution of Coronatus de Planca.]
[a2r]
Cum plurimorum philosophorum sententia sit in tota vita constituenda in omnibus actionibus maiorem curam adhibendam esse ut vite perpetuitate constare possimus ad hanc quidem consequendam quilibet mortalis tenetur totis viribus insudare. Quod tamen assequi posse a nostris maioribus creditum est| si singulis meditationibus operibusque honesti forma accuratissime preponatur. Sed in huiusmodi plurimarum affectionum genere a nonnullis illustribus viris huiuscemodi gloria quesita est. Nam ab aliis philosophia naturalis | tu Aristotele & Platone | aliis moralis ut Seneca| nonnullis poemata| ut fama est de Homero & Virgilio| Plerisque etiam eloquentia ut Demosthene & Cicerone. Aliis tum edendis tum conversandis asministrandisque legibus, ut legit Lycurgo apud Lacedemones| de Solone apud Athenienses| de Minoe apud Cretenses, necnon de Traiano Imperatore qui optimus Augustorum summe iustus civilis & clemens fuit, atque de Iustiniano qui confusum iuris corpus in lucem reduxit. Cuius reductione & lucerna complures prestantissimi iurisconsulti vite perpetuitatem consecuti fuere, veluti Quintus Mutius Scevola. Servius Suplitius Q. Tuberio [sic] GN Trebatius| Paulus Vlpianus. Multique cetera quos longus esset recensere| qui & summum dignitatis gradum obtinebant | & maximis reipublice muneribus fungebantur. Post ipsum etiam Iustinianum quamplures alii extiterunt| quos silentio pretereo| qui ad nostram usque etatem non modo vetera interpretantes| verum etiam nonnulla adicientes scriptis suis| que quasi pro legibus interdum habentur| perpetuitatem vite ita scribendo sibi vendicarunt. quamplures alii emersissent| nisi eorum virtutibus res angusta domi obstitisset. Deterriti enim mango sumptu| qui in comparandis voluminibus impendendus erat| ad alia se potius opera transtulerunt. Quorum tandem necessitati sive humano artificio sive divina ope subventum est| ut inventa nostra etate hac imprimendi licterarum caracteres facilitate| plerique se studiis dedicarunt| qui parvo sumptu plurima librorum volumina brevi tempore consequentes in viros claros evadere nituntur. Et quamvis iam de magno voluminum numero per hos litterarum impressores hominum necessitati provisum sit| nemo tamen eorum id quod utilimum [sic] erat digestorum videlicet volumina conficiendi opus aggressus est| deterriti ut opinor| magna codicum et litterarum multitudine| tum in textibus| tum etiam in glossis. Revolventes igitur hoc in animo nonnulli iuris civilis curiosi | remque satis dignam putantes| si aliquis digestorum liber per huiusmodi impressores expediretur| iniunxerunt hoc onus quibusdam Germanis viris in hac imprimendi facultate expertissimis qui hanc provinciam suscipientes coadiuti opera clarissimi utriusque iuris doctoris & sacri apostolici consistorii advocati domini Coronati de Planca volumen infortiati imprimere curaverunt. Adhibitisque ac revolutis compluribus exemplaribus .vi. videlicet emendatissimis continuis| et interdum pluribus dum opus extitit ipso etiam domino Coronato in correctione plurimum laborante| ita opus perfectum et correctum explicarunt| & ita in correctione diligenter & accurate laborarunt| ut ne quidem verbum| sed nec syllabam credam in corrigendo omissam. Et ut aliorum pace dixerim| usque in hodiernum diem emendatiorem correctioremque librum non esse impressum. Quare volentes in iure proficere| quique etiam huius infortiati volumine indigent| omni studio curare debent huiusmodi infortiatum apud se habere| illudque tota mente perquirant. cum ex eo magnam consequentur animi voluptatem. Maioresque in dies suscipient fructus| ad laudem dei. Amen.
Incipit: ‘Rubrica. Soluto matrimonio etcetera.
[note]a [D]ixit supra de iure dotis scilicet per quod constituitur dos nunc et contra per quos repetatur. ...’
[T3v]
Explicit: ‘... [note]q Apprehenderit | scilicet de facto apprehenderit an interim est heres considerata veritate videtur quod non ut supra e l. in suspenso et nota supra si pars here(ditatis) pe. l. illud in prinn. Ac.’
Idibus exactum est opus hoc aprilibus Vrbe | Roma quo princeps tempore Sixtus erat.| Christus olympiadas demptis iam quinque trecentas | Viderat aetherno de genitore fatus. | Voluebas dubio mendosa volumina textu | Plurimaque in toto codice menda fuit | Nunc impressa patent civilia candide iura | Lector ut auctores compos vere sui. | Quare ne dubitae parvo tibi pendere magnae | Empta fuit pretio charta minori nihil.
[T4r]
[Tabula, made of the titles of the rubrics according to books (numbered 1 to 14)]
Sequuntur Rubrice huius libri per ordinem.
[T5r]
[Registrum]
Inchoationes quinternorum huius libri sequuntur secundum ordinem.
